گزارش اجمالی "طرح ملی تعیین آب مصرفی محصولات زراعی و باغی آبی کشور" که هدف اصلی آن، اندازهگیری مستقیم و میدانی آب مصرفی ۳۵ محصول زراعی و باغی آبی کشور تحت مدیریت کشاورزان در مناطق مختلف کشور و بدون دخالت در برنامه آبیاری کشاورزان می باشد جهت استحضار تقدیم می گردد
در این طرح برنامه ریزی شده است تا حجم آب مصرف‌شده در استانها، دشتها و منابع آبی مختلف ( سطحی و زیر زمینی ) در روش آبیاری سطحی در مزارع سنتی و تجهیز شده و در روش آبیاری بارانی و موضعی در طول یک فصل زراعی اندازهگیری می شود.
در اجرای این طرح، به روش مستقیم و در مزرعه، حجم واقعی آب ورودی و خروجی مزارع و میزان واقعی تولید محصولات زراعی و باغی اندازهگیری می شود وبا استفاده از مقادیر اندازهگیری شده و نیاز آبی خالص که به روش پنمن- مانتیث با اطلاعات دقیق ده سال اخیر، برآورد شده است، راندمان کاربرد واقعی آب و بهره وری فیزیکی آب کشاورزی محاسبه می گردد.
طرح مذکور در سال ۱۳۹۵ به پیشنهاد معاونت آب و خاک با تصویب کمیته تخصصی آب وزرات جهاد کشاورزی آغاز و مقرر شد بصورت مستقیم آب مصرفی ۳۵ محصول عمده زراعی و باغی آبی در ۳۱ استان کشور اندازه گیری شود .
فاز اول: در سال زراعی ۱۳۹۵- ۱۳۹۶ ، هفت محصول شامل گندم، برنج، چغندر قند، ذرت علوفه ای، لوبیا، پسته و زعفران در سطح ۶۰۸ مزرعه و باغ در سراسر کشور انتخاب و عملیات اجرایی انجام شد و پس از بررسی در شورای مدیران معاونت آب و خاک ، نتایج برای تعیین خط مشی گذاری در راستای ارتقای امنیت غذایی در کمیته تخصصی آب وزارت جهاد کشاورزی ارائه گردید و مورد تصویب قرار گرفت .
فاز دوم: در سال زراعی ۱۳۹۶- ۱۳۹۷ ، هفت محصول دیگر شامل یونجه، سیب زمینی، پنبه، سیب درختی، زیتون، خرما و انگور در سطح ۸۲۲ مزرعه و باغ د ردستور کار قرار گرفت که عملیات اجرایی انجام شد و برخی از گزارشها در شورای مدیران معاونت آب وخاک مورد بررسی واقع شد و نتایج برای تعیین خط مشی گذاری در راستای ارتقای امنیت غذایی در کمیته تخصصی آب وزارت جهاد کشاورزی ارائه گردید و مورد تصویب قرارگرفت و سایر گزارش ها در نوبت ارائه در شورای مدیران معاونت قرار دارند.
فاز سوم و متمم آن: در سال زراعی ۱۳۹۷- ۱۳۹۸ ، هشت محصول دیگر شامل هلو، شلیل،گردو، هندوانه، گوجه فرنگی، کلزا، پرتقال و نارنگی در سطح ۹۸۸ مزرعه و باغ د ردستور کار قرار گرفت که عملیات اجرایی در دست انجام می باشد .
فاز چهارم: در سال زراعی ۱۳۹۸- ۱۳۹۹ ، دوازده محصول دیگر شامل الو(گوجه سبز، الو برقانی،قطره طلاو...)، لیمو، گیلاس، انجیر، بادام، انار، سویا، آفتابگردان، جو، پیاز، خربزه و خیار در سطح ۱۶۹۱ مزرعه و باغ دردستور کار قرار گرفت که عملیات اجرایی در دست انجام می باشد .
نتایج اولیه حاصل شده از اندازه گیری آب مصرفی در فاز اول و دوم ، مبین کم آبیاری اجباری در تولید ۱۴ محصول مذکور بوده است، بطوریکه در برخی از محصولات حتی پنجاه درصد آب موردنیاز نیز در اختیار گیاه قرار نگرفته است و این الزام در شرایطی گریبا نگیر کشاورزان شده است که زارعین با استفاده از روشهای نوین آبیاری و عملیات بهزراعی و بهنژادی حداکثر تلاش را برای تولید محصول بیشتر به ازای مصرف آب کمتر به بوته عمل می گذارند و لی بعلت کم آبی حادث شده ، بهره وری مورد انتظار حاصل نمی گردد هرچند که در سنوات اخیر در اثر عملیات زیر بنایی شامل اجرای سامانه های نوین آبیاری و تجهیز و نوسازی اراضی و توسعه شبکه های مدرن آبیاری و زهکشی، راندمان آبیاری افزایش چشمگیری یافته است ولی اثرات ناشی از خشکسالی و تغییر اقلیم، بهره برداران آب کشاورزی را مجبور نموده است که با اعمال کم آبیاری اجباری با کم آبی حادث شده خود را سازگار نمایند و نتیجه آن موجب کاهش عملکرد در واحد سطح و کاهش بهره وری آب کشاورزی شده است.